Атырауда өткен Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев лудоманиямен күресу үшін кешенді жоспар құруды тапсырды. Бұл тапсырма еліміздегі құмар ойындарға тәуелділік мәселесінің кеңейіп, жастар мен отбасылар үшін қауіпті деңгейге жетуіне байланысты қабылданды. Лудомания, яғни құмар ойындарға патологиялық тәуелділік, тек жеке адамдардың ғана емес, тұтас отбасылардың, қоғамның психологиялық және әлеуметтік денсаулығына теріс әсер етуде. Сондықтан бұл мәселені шешу үшін кешенді жоспардың маңызы зор.
Кешенді жоспар 2024-2026 жылдарға арналған және төрт бөлімнен, 28 тармақтан тұрады. Оның негізгі мақсаты – лудоманияның алдын алу, құмар ойындарға тәуелділікті анықтау, емдеу, медициналық және әлеуметтік оңалту, сондай-ақ ойын бизнесін мемлекеттік реттеу.
Алдын алу шаралары: Халық арасында ақпараттандыру жұмыстарын жүргізу, лудоманияның қауіптілігін түсіндіру және жастарды дұрыс тәрбиелеу. Мектептер мен оқу орындарында семинарлар мен тренингтер ұйымдастыру арқылы жастарды жауапкершілікке тәрбиелеу.
Тәуелділікті анықтау: Халықтың әртүрлі топтары арасында құмар ойындарға тәуелділікті анықтау мақсатында зерттеулер жүргізу. Әлеуметтік қызметкерлер мен психологтармен бірлесіп, әлеуетті тәуелділерді уақытында анықтап, көмектесу.
Емдеу және оңалту: Патологиялық тәуелділіктен зардап шегетін адамдарды мемлекет есебінен тегін емдеу мен медициналық-әлеуметтік оңалтуға қолжетімділікті арттыру. Бұл мақсатта 2024 жылы 50 адамды, 2025 жылы 150 адамды, 2026 жылы 300 адамды қамту жоспарланып отыр.
Мемлекеттік реттеу: Ойын бизнесін тиімді реттеу шараларын енгізу. Заңсыз ойын бизнесіне қарсы күрес, букмекерлік кеңселер мен казинолардың қызметін бақылау.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, әлемде 350 миллион адам лудоманиядан зардап шегеді. АҚШ – лудоманияның ең көп тараған елі. Мұнда тұрғындардың 85%-ы өмірінде кемінде бір рет құмар ойын ойнаған. Бұл әсіресе жастар арасында спорттық бәс тігу арқылы кеңінен таралған. Мамандар бұл проблеманың қатарында алкоголь мен есірткіге тәуелділіктің де көбеюі байқалуда, нәтижесінде психикалық ауруларға шалдыққандар саны артуда.
Лудоманияның психикалық және әлеуметтік зардаптары қоғам үшін аса маңызды мәселе. Оның теріс әсерлері отбасылық қарым-қатынастарға, еңбекке қабілеттілікке, жалпы өмір сүру деңгейіне тікелей әсер етеді.
Отбасылық проблемалар: Лудоманияның салдарынан отбасылардың ажырасу деңгейі артып отыр. Лудоманияның тікелей әсерінен туындайтын әлеуметтік шиеленістер, тұрмыстық зорлық-зомбылық, қарызға батушылық отбасылық дағдарыстарға алып келеді.
