Шымкент қаласында полиция қызметкерлерінің жүргізген мониторинг нәтижесінде есірткімен байланысты 2000-нан астам интернет-сайттар мен әлеуметтік желі парақшалары анықталып, ақпараттық жүйеге бұғатталды. Алайда, соңғы жылдары интернет желісінің қарқынды дамуы есірткі қылмыстарын анықтауда полиция қызметкерлеріне жаңа қиындықтар туғызуда. Бұрынғы кездері есірткі сатушылар мен сатып алушылар арасында тікелей байланыс болғандықтан, полиция үшін қылмыстарды анықтау қиындық туғызбайтын. Бірақ қазіргі уақытта есірткі саудасы толығымен интернет арқылы жүзеге асырылуда, бұл жағдайды одан сайын қиындатып отыр.
Бүгінде интернеттің мүмкіндіктері шексіз болып табылады. Есірткі сатушы мен оны қолданушы бір-бірін танымайды, әрі бәрі де қарым-қатынастың байланыссыз тәсілімен өтеді. Соның нәтижесінде полиция қызметкерлері интернетте есірткі сататын парақшаларды табу және бұғаттау үшін ауқымды шаралар қабылдауда, бірақ бұғатталған сайттардың орнына жаңа парақшалар ашу оңай болып отыр.
Екінші мәселе – жастардың есірткі саудасына қатысуы. Биылғы жылы ұсталғандардың 70%-ы 35 жасқа дейінгі жастарды құрайды. Бұл жастар интернетте есірткімен байланысты хабарландыруларға тап болып, оларға алдануда. Есірткі саудасына тартушылар, жоғары табыс табу мүмкіндігін ұсынып, жастарды «есірткі жасырушы» («закладчик») немесе «курьер» секілді қызметтерді орындауға шақырады. Бұл қызметтер кейде аптасына 200 мың теңгеге дейін табыс әкеледі, бірақ жастардың көбі осы ұсыныстарға алданады.
Есірткімен байланысты қылмыстар ауыр және аса ауыр санаттағы қылмыстар қатарына жатқызылады. Электрондық ақпараттық ресурстарды пайдалану арқылы есірткі қылмыстарын жасағаны үшін 10 жылдан 15 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған. Ал, егер бұл әрекет білім беру ұйымдарында немесе кәмелетке толмағандарға қатысты болса, жазаның мерзімі өмір бойына бас бостандығынан айыруға дейін жетуі мүмкін.
Осы мәселелерді шешу үшін кешенді профилактикалық шараларды жүзеге асыру қажет. Бұл шаралар:
- Ақпараттандыру: Жастар арасында есірткі саудасының қауіптілігі туралы ақпараттандыру жұмыстарын күшейту. Білім беру мекемелері мен қоғамдық ұйымдардың бірігуі арқылы семинарлар, тренингтер, және ақпараттық науқандар өткізу.
- Отбасы мен Қоғамдық Көзқарас: Отбасы тәрбиесінің маңыздылығын ескере отырып, ата-аналармен жұмыс жүргізу. Жастардың есірткімен байланысты тәуекелдерін түсіну үшін қоғамдық пікірталастар мен кездесулер ұйымдастыру.
- Мектептер мен ЖОО: Мектептерде және жоғары оқу орындарында психологиялық кеңес беру қызметтерін дамыту. Жасөспірімдерге арналған арнайы бағдарламалар, тренингтер өткізу.
- Криминалдық Тексеру: Полицияның құқық қорғау қызметін күшейту. Есірткімен күрес бөлімшелері мен арнайы топтарды құру, интернет-ресурстарды бақылау.
