Қазақстандағы кәмелетке толмағандардың құқықтық қорғауы және оларға қатысты жасалған құқық бұзушылықтар қоғамның назарында тұрған маңызды мәселелердің бірі. Шымкент қаласында жыл басынан бері кәмелетке толмағандармен жасалған құқық бұзушылықтардың санының артуы алаңдатушылық туғызады. 2023 жылы 3329 әкімшілік құқық бұзушылық анықталып, өткен жылмен салыстырғанда (2695 құқық бұзушылық) жоғары көрсеткішке жетті. Бұл жағдай қоғамдық қауіпсіздік, жастардың тәрбиесі мен дамуы, сондай-ақ отбасылар мен білім беру жүйесінің жұмысына қатысты бірқатар мәселелерді көтереді.
Ағымдағы жылы кәмелетке толмағандармен жасалған құқық бұзушылықтардың арасында түнгі уақытта көңіл көтеру орындарында болу, ата-ана немесе заңды өкілінсіз жүру, және қоғамдық орындарда алкогольді мас күйінде жүру сынды жағдайлар орын алуда.
- Түнгі уақытта көңіл көтеру орындарында болу: 378 құқық бұзушылық (2023 ж. – 184).
- Ата-ана немесе заңды өкілінсіз жүру: 4048 құқық бұзушылық (2023 ж. – 3045).
- Қоғамдық орындарда алкогольді мас күйінде жүру: 27 құқық бұзушылық (2023 ж. – 39).
Бұл статистика кәмелетке толмағандардың әлеуметтік ортада қалай тәрбиеленіп жатқанын және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі проблемаларды көрсетеді.
Шымкент қаласында 249 кәмелетке толмағандар (2023 ж. – 222) мен 138 жайсыз отбасылар (2023 ж. – 138) есепке алынды. Бұл жағдайлардың алдын алу мақсатында, кәмелетке толмағандар істері жөніндегі комиссияға 11 материал жолданып, оның шешімімен 3 жасөспірім Тараз қаласындағы арнайы мектепке жіберілді. Қалған мәселелер бойынша жақын күндері шешім қабылданады.
Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығына 323 бала орналастырылды, өткен жылы бұл көрсеткіш 280 болған. Бұл да жастардың әлеуметтік жағдайының және құқық бұзушылықтарға бейімділігінің жоғары екенін көрсетеді.
Кәмелетке толмағандардың құқық бұзушылықтарының алдын алу мақсатында, жергілікті атқарушы орган мен қалалық білім басқармасымен бірлесіп профилактикалық жұмыстар жүргізілуде. Бұл жұмыстардың мақсаты – жастар арасында құқықтық білімді арттыру, олардың тәрбие процесіне ата-аналардың белсенді қатысуын қамтамасыз ету, сонымен қатар, құқық бұзушылықтарға қарсы әрекет ету
Профилактикалық жұмыстардың тиімділігін арттыру үшін мыналар ұсынылады:
- Ата-аналармен жұмыс: Ата-аналардың құқықтық сауаттылығын арттыру, олардың балаларын бақылау және тәрбие мәселелеріне қатысты жауапкершілігін күшейту.
- Білім беру мекемелерімен ынтымақтастық: Мектептер мен колледждерде құқықтық білім беру, құқық бұзушылықтардың салдары туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу.
- Қоғамдық ұйымдармен серіктестік: Жастарға арналған әлеуметтік жобаларды іске асыру, спорттық және мәдени шараларға қатыстыру арқылы балалар мен жастардың бос уақытын тиімді ұйымдастыру.
- Көпшілік орындарда бақылау: Кәмелетке толмағандардың түнгі уақытта көңіл көтеру орындарына және қоғамдық орындарға кіріп-шығуын бақылауды күшейту.
